"Irrintzi" Dir / Zuz Mirentxu Loyarte - Euskal Herria, 1978 (10 min)
"Euskal Emakumeak" Dir / Zuz Mirentxu Loyarte - Euskal Herria, 1981 (10 min)
"Irrintziaren Oihartzunak" Dir / Zuz Iratxe Fresneda - Euskal Herria, 2016 (54 min)
+ KORTeN! IV. Film Laburren Zinemaldia / IV Festival de cortometrajes: "Beti bezperako koplak" Dir/Zuz: Ageda Kopla Taldea - Euskal Herria, 2016 (5 min)
Gon/Inv: Iratxe Fresneda (directora/zuzendaria) , y/eta Begoña Vicario (coordinadora del cortometraje ‘Beti bezperako koplak’ / ‘Beti bezperako koplak’ film laburraren koordinatzailea)
En Irrintziaren oihartzunak (2016) viajamos por esas ‘verdades’ que oculta Irrintzi (1978), por las visionarias palabras de las mujeres de Euskal emakumeak (1981) partiendo del secreto exhibido, pero nunca revelado del todo, que es su obra y su personalidad como autora.
Irrintziaren ohiartzunak resulta, pues, un retrato impresionista del exilio creativo de Mirentxu Loyarte (Iruñea, 1938), una de esas valientes pioneras del cine europeo que residen en el anonimato y que, a pesar de los proyectos inacabados, nunca ha dejado de ser cineasta.
Recuperamos su voz, su historia, los relatos que quedaron en el camino y a los que regresamos, como “Las carabinas de Gastibeltza” de Marc Légasse (novela de aventuras, divertida e imaginativa 1977-fr). El resto es historia, una historia en la que bucearemos con mirada curiosa, visibilizando la trayectoria de una mujer que, a pesar de los proyectos fallidos y las ilusiones truncadas, a pesar de la vida, sigue haciendo películas en su cabeza.
Iratxe confiesa que “el proceso nació de la curiosidad académica y que se perdió en las posibilidades de las historias y paisajes cinematográficos. Cine dentro del cine, mujeres valientes, ballenas varadas, rotativas detenidas y archivos con ganas de ver la luz. Esta película tiene continuidad fuera de la pantalla e indaga en la memoria”.
Irrintziaren oihartzunak (2016) lanean Irrintzi (1978) ezkutatutako ‘egia’ horien eta Euskal emakumeak (1981) filmeko emakumeen hitz begitaziodunen barrena ibiliko gara; erakutsitako sekretua izango dugu abiapuntu, baina Loyarteren obra eta izaera zein da osorik kontatu gabe.
Mirentxu Loyarte (Iruñea, 1938) sorkuntza-lanetan emandako erbestealdia Irrintziaren oihartzunak filmak kontatzen du. Loyarte Europako zinemagintzaren aitzandari ausart horietako bat da, haren izena ezagun egin ez bada ere. Hala, bere buruan filmak egiten jarraitzen duen emakume baten ibilbidea bistaratuko dugu, porrot egindako proiektuak proiektu, zapuztutako ilusioak, bizitzak eragindakoak gorabehera, zinemagile zein beste ororen gainetik.
Haren ahotsa berreskuratuko dugu, haren historia, bidean geratu ziren kontakizunak, eta horietara bueltatuko gara Marc Légasse idazlearen “Gastibeltzaren karabinak” gisa (1977-fr, abenturaren nobela, alai eta irudimena). Gainerakoa historia da. Eta historia horretan jakin-minez murgiltzen gara.
Iratxek aitortzen du: “jakinmin akademikotik jaio zen ere bada, istorioen aukeretan eta zinema-paisaietan galdu zena. Zineman zinema, emakume ausartak, itsas ertzean geldirik daude ‘baleak’, geratutako errotatibak, eta artxiboak argiaren bila. Ikus-entzuneko hau pantailatik haratagoko jarraikortasuna duen filma, oroimenean sakontzen duena”.
